Flashback Oktober 2016

Pan Pan Pan is een variant van de mayday call, waarbij er geen levens of materiaal direct bedreigd zijn, maar er toch sprake is van een noodtoestand. (Pan komt van het franse panne). Boten in de buurt zijn VERPLICHT om bijstand te verlenen indien ze dit kunnen doen.

Wat was er gebeurd? Bij het verlaten van Bora Bora door de pas had ik ogemerkt tegen Ilse dat het stuur weer stroef was en we er in Apataki zeker moesten naar kijken. Eens buiten de pas stond de autopiloot op en we waren vertrokken voor onze 2 daagse tocht naar Papeete. Niet voor lang echter, na 2 minuten gaf de autopiloot een alarm dat hij zichzelf uitschakelde. Ik probeerde manueel aan het stuur te draaien, maar dat bewoog niet, het zat muurvast.

Er stond een redelijke golfslag, maar we waren een halve mijl buiten de pas, dus er was niet direct reden tot paniek. Ik overliep in mijn hoofd de mogelijke oorzaken: ofwel het roer zelf, ofwel de roer-as, ofwel de aansturing, ofwel het wiel. Bij een catamaran zijn beide roeren verbonden met een vaste stang, zodat ze altijd gelijktijdig en evenveel bewegen.

Ik poogde te weten te komen wat het probleem was door even met het hoofd in het water te kijken naar de roeren (ze waren er nog!), achter het stuurwiel de kabels te inspecteren (ok), in de motorruimte de connectie tussen de roeren en de autopiloot motor na te gaan (zag er goed uit). Dus ik zag niet direct wat het probleem was. Omdat we net vertrokken waren om 11:00 uur voor onze 150 Nm tocht naar Tahiti die tussen de 22 en de 30 uur zou duren, zat er niets anders op dan terug te keren, maar daarvoor moest ik natuurlijk terug door de pas. Die is wel breed en relatief rustig, maar heeft wel met onverbiddelijke koraalwanden die polyester voor ontbijt, middag en avondmaal lusten.

Omdat de roeren op 30 graden stuurboord klem zaten, slaagde ik er niet in om alleen met de motoren te sturen. (Op een catamaran kan je met de roeren in neutrale stand bij lage snelheden sturen door aan stuurboord of bakboord meer gas te geven, of zelfs ter plaatse draaien door een kant in achteruit en de andere in voorruit te zetten) Het nazicht van de roeren, de verbindingsstang en het stuurwiel scheen allemaal in orde, voor zover dit na te gaan was op een zee met 1,5 m deining.

Na overleg tussen ons beide besloten we om bijstand te vragen, via het noodkanaal 16 van de marifoon. Ik riep de nooddiensten op, en kreeg onmiddellijk antwoord van JRCC Tahiti (centre de sauvetage et recherche en mer) Na overleg besloten we een pan pan pan af te kondigen.

Dus vroeg ik om bijstand van boten in de buurt om me naar binnen te slepen. De JRCC Tahiti antwoordde op mijn oproep op noodkanaal 16 en er werd een boot gevonden in Bora Bora om me terug naar binnen te slepen.

Onze redder van dienst bleek een lege toeristen boot te zijn, met twee zware 150pk motoren op een anders lichte boot. Vanwege de deining was het een hele klus om twee lijnen naar de toeristenboot te gooien, maar het is na een poging of drie gelukt. Als bij wonder raakten we elkaar in de woelige zee niet, en we vertrokken. Soms leek het wel of Sanuk met zijn/haar 15 ton het 5m lange bootje van links naar rechts sleurde, maar na een tijdje kregen we de truc te pakken: ik stuurde (onvrijwillig) naar links, de motoren beide op gelijke kracht en de sleepboot trok ons naar rechts.

Toch knapte onder de grote krachten een aluminium touwgeleidingsstuk , maar met weinig nadelige gevolgen voor het slepen (wel voor de portemanee). Gelukkig bleef het hierbij.

Zo zijn we terug in de lagune geraakt, en daar hebben we de toeristenboot langszij gebonden om ons zo naar een meerboei te voeren. Een catamaran Liberty die ons de ganse tijd van nabij gevolgd was, heeft ons geholpen om de touwen rond de meerboei te leggen, en zo lagen we op 50 meter van waar we die ochtend 3 uur vroeger waren vertrokken. Voor we de kans hadden om onze sleper te bedanken was hij al vertrokken. Ik hoop dat hij  een vergoeding krijgt van de staat want hij had mooi werk geleverd. Radio kanaal 16, GRC tahiti nam ook afscheid, en dat was blijkbaar dat.

Hartelijk bedankt aan de catamaran Omoa en Liberty, en aan het grote zeil cruiseschip

windspirit om te wachten met de lagune te verlaten tot de pas vrij was, en tenslotte aan onze helper TE AROHA RAH 2. En natuurlijk ook JRCC Tahiti die de hele actie gecoordineerd hebben, in perfect engels met vertaling naar frans voor de bijstandsboten.

Eens afgemeerd heb ik de oorzaak van de panne snel ontdekt: de stuurkabel van stuurboord was van zijn katrolschijf geraakt en zat klem tussen de katrol en de katrolophanging. Omdat de bakboord kabel in de markiezen was uitgevezeld en geknapt durfde ik daarna de nieuwe kabels niet erg aan te spannen, wat voor teveel speling op de kabel zorgde. Dit heb ik nu verholpen, en daarna was onze Sanuk terug bereid te luisteren naar de bevelen van het stuurwiel. De volgende ochtend zijn we dan vertrokken op een tweede poging. We zijn er goed geraakt en ondertussen zijn we al in Copra Shed Marina, SavuSavu in Fiji.

Naschrift augustus 2017: ik heb gewacht met deze blog te posten om geen onnodige onrust aan het thuisfront te veroorzaken. Achteraf bleek dat de aluminium touwhouders niet standaard Lagoon uitrusting zijn, maar werden toegevoegd door de eerste eigenaars. Deze zeer nuttige meertouw begeleiders zijn ondertussen vervangen door een roestvrij stalen versie. Moraal van een panpanpan: slechts in laatste instantie inroepen, want eens je geholpen wordt ben je afhankelijk van de manier waarop dit verloopt. Indien we de sleepboot hadden geraakt, dan hadden we waarschijnlijk een verzekeringsclaim aan onze broek. Eigenlijk had ik de oorzaak van dit euvel op zee moeten vinden, en zoals gezegd was de oplossing snel gevonden. (En in Apataki hebben we de oorzaak van de stroefheid gevonden en verholpen.)